8نکته بسیار مهم که در مورد شرایط پرورش کپور باید بدانید

8 نکته بسیار مهم که در مورد شرایط پرورش ماهی کپور باید بدانید!


مقدمه:
ماهی کپور جزو ماهیان همه چیز خوار بوده و زندگی در آب شیرین و آب‌های گرم، آرام و پوشیده از گیاه را دوست دارد. ماهی کپور از موجودات ریز بستر آب، کرم‌ها، سخت‌پوستان، نوزاد حشرات، لاشه حیوانات، تخم ماهیان و حتی نوزادان خود برای تغذیه استفاده می‌کند. در دمای کمتر از ۷ درجه سانتی‌گراد به صورت دسته جمعی به خواب زمستانی فرو می‌روند.
4 نوع ماهی کپور
این ماهی به 4 دسته کلی تقسیم می شوند که عبارتند از
1- کپور علفخوار (آمور) (ctenopharingodon idella)

کپور علفخوار بدنی کشیده و دراز دارد که از فلسهای درشت پوشیده شده است. رنگ بدن در پشت خاکستری و در پهلوها زرد مایل به سبز است. تغذیه این گونه از گیاهان عالی صورت می گیرد؛ البته در سنین نوزادی تا طول سه سانتی متری از زی شناوران تغذیه می کند.
2- کپورنقره ای ( Hypophtalmichthys molitrix)

کپور نقره ای دارای بدنی کشیده که از دو طرف فشرده و از فلسهای ریز نقره ای رنگی پوشیده شده است. تغذیه این گونه نیز از زی شناوران گیاهی صورت می گیرد.
3- کپور سرگنده (Aristichthys nobilis)
 

بدن این ماهی کشیده در پهلو ها کمی فشرده است. دهانش کمی قابل ارتجاع است. یک باله پشتی نسبتا طویل دارد و بدنش پوشیده از فلسهای مدور نسبتا درشت است، پوزه اش دو جفت سبیلک دارد. رنگ بدن در دو طرف زرد طلائی و درپشت تیره است. هر یک از فلسها در انتها یک خال سیاه رنگ دارد.
4- کپورمعمولی (Cyprinus carpio)

بدن این ماهی کشیده در پهلوها کمی فشرده است. دهانش کمی قابل ارتجاع است. یک باله پشتی نسبتا طویل دارد و بدنش پوشیده از فلسهای مدور نسبتا درشت است، پوزه اش دو جفت سبیلک دارد. رنگ بدن در دو طرف زردطلائی و درپشت تیره است. هر یک از فلسها در انتها یک خال سیاه رنگ دارد.
فیلم آموزش پرورش ماهی کپور


 
بخش 1-نکات مهم در شرایط پرورش ماهی کپور


1- شرایط محیطی مورد نیاز برای پرورش ماهی کپور
ماهی کپور همواره تحت تاثیر عوامل محیطی برای تمام فعالیتهای حیاتی ماهی از قبیل رشد،تغذیه و تولید مثل قرار می گیرند. همان طور که عوامل محیطی نامناسب می تواند باعث بروز بیماری هایی در ماهی گردد.
1-دمای آب
باتوجه به اینکه ماهی، یک آبزی خونسرد است دمای بدن آن با دمای آب اطراف تقریبا برابر است. با افزایش دما، نیاز ماهی به اکسیژن نیز افزایش پیدا میکند که در این مواقع هوادهی استخر ضرورت پیدا میکند. دمای مناسب آب برای کپور معمولی 25 تا 30 درجه است.
2- PH آب
حداقل و حداکثر PH مورد قبول 5/6 تا 9 در نظر گرفته شده است . PH در بعد از ظهرها به حداکثر میرسد و در هنگام طلوع آفتاب به حداقل می رسد. با پاشیدن آب آهک در اوایل صبح از افزایش شدید PH در بعد از ظهر ها جلوگیری کنید. PH خیلی زیاد یا پائین باعث آسیب به بافت های مختلف بدن به ویژه آبشش ها می شود. برای پیشگیری از این رویداد باید PH آب به طور مرتب اندازه گیری شود.
3- شوری و سختی آب
شوری آبهای شیرین کمتر از یک گرم در لیتر است. ماهیان گرمابی پرورشی شوری تا 2 گرم در لیتر را تحمل میکند ولی حداکثر شوری قابل تحمل برای آنها حدود 9 گرم در لیتر است که در این حالت شوری بالای 2 باعث کاهش رشد ماهیها می شود.سختی آب هم بر اساس غلظت کربنات کلسیم آب تعیین می شود .از نظر سختی، آبها را به چهار دسته تقسیم می کنند:
الف: آبهای نرم : 0-75 میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم ب: آبهای متوسط : 75-150 میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم ج: آبهای سخت : 150-300 میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم د: آبهای خیلی سخت : بالای 300 میلی گرم در لیتر کربنات کلسیم بنابر این هر چه آب سخت تر باشد تغییرات PH آب کمتر است و مسمومیت ماهی با فلزاتی از قبیل سرب،آهن،جیوه کاهش می یابد.

4- اکسیژن محلول آب
اصلی ترین و اساسی ترین عامل در پرورش ماهی ها میزان اکسیژن آب است. در ماهیان گرمابی، غلظت اکسیژن کمتر از یک میلی گرم در لیتر است در صورتی که ادامه پیدا کند ،معمولا کشنده خواهد بود که این حالت بیشتر در روزهای گرم، در شرایط استرس،ضعیف بودن ماهیها و شرایطی از این قبیل که ماهی به کمبود اکسیژن حساسیت بیشتری پیدا کند بسیار خطر ناک است. معمولا تلفات در اوایل صبح یا در طول شباتفاق می افتد . ماهیها در در محل ورود آب تجمع یافته،به سطح آب آمده و هوا را می بلعند و در صورتی که این وضعیت ادامه پیدا کند بی حال شده و تلف می شوند.
عوامل نشان دهنده کمبود میزان اکسیژن آب : 1. رنگ پریدگی پوست ماهی 2. پرخونی آبششها 3. خونریزیهای کوچک در بعضی از قسمتهای بدن ماهی
 رفع مشکل کمبود اکسیژن در آب استخر : 1. وارد کردن آب به صورت پلکانی 2. افزودن آب تازه که معمولا حاوی اکسیژن بیشتری است 3. وسایلی که آب را برهم بزند.
5- عدم گل آلودگی آب
گل آلود بودن آّب موجب جلوگیری از نفوذ نور و کندی تولیدات بیولوژیک استخر میگردد. این مواد معلق به تدریج در کف استخر تجمع یافته و موجب افزایش رسوبات کف و کاهش عمق استخر می گردد. این مواد مشکلاتی برای ماهیان ایجاد میکند از جمله اینکه با ورود به آبششها و سطوح حساس بدن باعث اختلال در فعالیتهای طبیعی بدن می شود.
بخش 2- انتخاب محل مناسب برای ساخت استخر پرورشی ماهیان کپور
مهمترین عامل در ارزیابی کیفی یک محل ، منبع تامین آب است . برای تعیین ظرفیت تولید ماهی در یک محل ، باید از کیفیت آب آن در طول سال با خبر بود .
معیارهای مهم در انتخاب محل :
در دسترس بودن محل و کافی بودن زمین برای ساخت تاسیسات مختلف وجود آب کافی و مناسب از نظر کیفیت انجام آزمایشات خاک نزدیک بودن به راه شوسه و نزدیک بودن به شبکه برق وجود درخت یا فضای سبز در اطراف محل انتخاب شده در دسترس بودن کودهای آلی و منابع غذائی ارزان قیمت در نزدیکی محل انتخاب شده وضعیت توپوگرافی محل طوری باشد که اجازه خاک برداری با هزینه کم را بدهد. اگر از آب رودخانه استفاده می شود باید برای مشکل سیل و طغیان رودخانه راهکارهایی اندیشیده باشید.
بخش 3- نکات مهم در تغذیه ماهی کپور
نوع و میزان غذایی که به ماهی داده می شود خیلی مهم است. غذای دستی کپور معمولا باید از تیرماه شروع شود زیرا قبل از این غذای طبیعی استخر برای ماهی ها کفایت می کند البته می توان به تدریج مقدار کمی غذای  دستی در استخر قرار داد و هر چه بیومس بالاتر رودباید با افزایش تدریجی غذای دستی آنرا جبران نمود (چون به تدریج غذای طبیعی استخر که نقش غذای کامل را دارد کاهش می یابد). اگر بیومس کپور معمولی در هکتار زیر ۷۰۰ کیلو باشد فقط غذای تکمیلی گذاشته شود. اگر بیومس کپور معمولی در هکتار از ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلو باشد ۷۵% تکمیلی و ۲۵% کامل اگر بیومس کپور معمولی در هکتار از ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلو باشد ۵۰% تکمیلی و ۵۰% کامل اگر بیومس کپور معمولی در هکتار از ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ کیلو باشد ۲۵% تکمیلی و ۷۵% کامل اگر بیومس کپور معمولی در هکتار از ۱۸۰۰ تا ۲۱۰۰ یا بیشتر باشد ۱۰۰% غذای کامل داده شود. غذای تکمیلی غذایی است که تمام احتیاجات ماهی را برآورده نمی کند اما غذای کامل تمام احتیاجات ماهی را برآورده می سازد و با مصرف آن ماهی نیازی به غذای طبیعی ندارد. در پرورش غیر متراکم بیومس پایین و در نتیجه غذا بیشتر (یا همه به صورت طبیعی) است. در پرورش نیمه تراکم بیومس متوسط و غذادهی به تناسب هم طبیعی و هم دستی است.    4-    و جنس تشتکهای غذای ماهی
غذا در تشتکهای پلاستیکی که قطرش حدود ۶۵ سانتی متر و عمقش حدود ۱۵ سانتی متر باشد گذاشته شود  به ازای هر ۸۰ تا ۱۲۰ کپور نیاز به یک تشتک می باشد. اگر در بیومتری متوجه شویم که رشد کپور دچار نوسان است یعنی یکی بزرگ و یکی کوچک است نشان دهنده عدم کفایت سفره غذا یا همان تشتکها است که باید تشتک جدید اضافه گردد ولی ابتدا نباید غذای زیادی در آن ریخت و از مقدار کم شروع تا به تدریج به اندازه مساوی سایر تشتکها برسد البته در کل غذا بر اساس بیومتری تغییری ایجاد نمی شود  و اضافه یا کسر نگردد.
عمق مکان قرار دادن تشتکها بین ۶۰ سانتی متر تا ۱ متر باشد و روی شیب دیواره باشد. فاصله تشتکها از همدیگر بین ۵ تا ۶ متر در نظر می گیرند. تشتکها را باید با طناب مهار کرد تا براحتی بیرون کشیده شود و داخل تشتکها سنگهایی گذاشته می شود که در هنگام خالی شدن مانع برگشتن یا کج شدن تشتک شود.
کپور باید در مدت ۲ ساعت غذایش را تمام کند اگر بعد از ۲ ساعت مقداری غذا باقی مانده است بیانگر زیاد بودن غذاست و اگر در مدت یک و نیم ساعت تمام شود نشان دهنده کم بودن غذاست ( پرورش نیمه تراکم ) در روزهای ابری اگر هوا دهی نمی شود و اکسیژن کمتر از حد مطلوب است باید مقدار غذا نصف شود چون در شرایط کمبود اکسیژن ماهی خوب غذا نمی خورد اما اگر دستگاه هواده اکسیژن مطلوب را تامین می کند می توان همه غذا را داد.
تشتکها و حتی ظروف عمل آوری غذا حتما باید پلاستیکی باشد و از ظروف فلزی و گالوانیزه و روی مطلقاً استفاده نشود. تشتکهای غذا پس از صرف آن باید از آب بیرون کشیده شود و شبها نباید در استخر باقی بماند.
بخش 5- نکات مهم وکاربردی درمورد استفاده از کود در استخر پرورش ماهی
1-میزان کود: میزان کود مصرفی دریک فصل بستگی به دوره پرورش ،دما ،عمق،شدت تعویض آب وهمچنین هوای منطقه دارد به طوری که درمناطق گرمسیری مصرف کود بیشتر ودر مناطق سردسیری کمتر است.
2- نوع کود: بهتر است از کود های آلی استفاده شود. البته استفاده بیش ازحد از کودهای آلی موجب تجمع کود وکاهش شرایط هوازی در کف استخر شده و باعث تشکیل گاز متان می گردد که یک ماده سمی است وبرای ماهی وسایر موجودات آبزی خطرناک می باشد(به علت تجمع لجن ،عمق آبگیری کمتر می شود). در استفاده از کودهای دامی بهتر است از کودهای تازه دامی استفاده گردد.
بخش 6- کوددهی در استخرها
درمرحله مقدماتی برای آماده سازی و قبل از آبگیری باکودهای جامد می باشد که به صورت کپه ای در سرتاسر سطح استخر پخش می گردد. درحالی که کوددهی استخرها پس از آبگیری ، به صورت محلول واز طریق پمپ زنی به وسیله تانکرهای مجهز وقایق موتوری در تمام سطح استخر می گیرد.
توجه ! هیچ گاه نباید کودهای شیمیایی را به صورت جامد در استخر پخش نمود و برای حل کردن کودهای شیمیایی ، بایستی یک واحد حجمی کود شیمیایی را در 20 واحد حجمی آب حل نموده و در استخر پخش کرد.
استفاده همزمان از کود شیمیایی و آلی: دراستخر پرورش ماهی می توان به تنهایی کودهای دامی یا شیمیایی را به کار برد ولی استفاده توام از کودهای شیمیایی ودامی مفیدتر می باشد. همچنین به کار بردن توام کودهای فسفاته ،ازته وپتاسیم دار در استخرها بسیار مفیداست زیرا بازدهی تولید استخر را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. اما کودهای فسفاته را نبایستی همزمان با آهک در استخر استفاده کرد زیرا با آن ترکیب شده و ایجاد رسوب نموده واز دسترس گیاهان آبزی و فیتوپلانکتونها خارج می شود.
نکته: انباشته نمودن کودهای دامی در وسط یا گوشه هایاستخر توصیه نمی گردد زیرا به تدریج تجزیه شده و کربن آن از دسترس خارج می گردد.
بخش 7- ویژگی های محل مناسب پرورش ماهیان کپور
شرایط آب وهوایی،ویژگی های اقلیمی موثر درمسائل زیست محیطی ماهی،درجه حرارت هوا که مستقیما درمیزان دمای آب تاثیر می گذارد. تبخیروساعات آفتابی با توجه به این که ماهیان گرم آبی دراستخرهای خاکی پرورش داده می شوندتوان تولیدی خاک برای تغذیه وتاثیر بر محیط زیست این قبیل ماهیان است.
بخش 8- خاک مناسب استخر
خاک مخلوط پیچیده ای از موجودات زنده،مواد آلی،موادمعدنی وهواست. برای پرورش ماهی به نحو مطلوب، باید حاصلخیزی استخراز طریق جلوگیری از اتلاف مواد غذایی از طریق کف استخر محفوظ بماند.از این روخاک های آلی از قبیل خاک نباتی به دلیل قابلیت نفوذ زیاد آن نباید مورد استفاده قرار گیرد. خاک مناسب استخر باید دارای ویژگی های زیر باشد:
۱-نگهدارنده خوب آب در خود: ماند خاک رس ویا خاک های رسی ماسه ای.
۲-حاصلخیزی خوب: مانند خاک های رسی لومی یا ری ولای ولوم،خاکی مناسب است که درآن ذرات ریز رس ولای بیش از۵۰%از وزن کل خاک خشک را تشکیل دهد.
کاربرانی که درمورد این مطلب سؤال دارند می توانند در بخش نظرات سؤال خود را با ما در میان بگذارند.